Dom kulture „Gračanica“, Muzej žrtava genocida i Bogoslovija Sveti Ćirilo i Metodije, organizovali su projekciju dokumentarno-igranog filma „Peto pismo Hilde Dajč” reditelja Ivice Vidanovića i tribinu “Kozara 1942”.
Radnja filma „Peto pismo Hilde Dajč” prikazuje sudbinu jevrejske devojke u okupiranom Beogradu, njenu požrtvovanost i hrabrost, odlučnost da pomogne svojim sunarodnicima u koncentracionom logoru po cenu sopstvenog života, a projekciju filma propratilo je predavanje „Kozara 1942“ koje je održao kustos Muzeja žrtava genocida istoričar Bojan Arbutina.Predavanje je posvećeno kozaračkoj epopeji iz 1942. godine, kada je srpski narod doživeo jedno od svojih najvećih stradanja u svojoj dugoj istoriji.
“Na području bosanske krajine živelo je pretežno srpsko stanovništvo. Drugo po zastupljenosti bilo je muslimansko stanovništvo, a zatom su tu bili rimokatolici i ostali. Ono što je prestavljalo problem NDH i njenim vlastima jeste što je tolika koncentracija Srba predstavljala realnu opasnost po funkcionisanje NDH. Srbi u tom periodu predstavljaju glavnu metu ustaške vlasti”, rekao je Arbutina.
Uz istorijski osvrt, predavač je proveo kroz predele Bosanske krajine tokom Drugog svetskog rata, govorio o istorijskim procesima, zločincima i žrtvama.Kako Arbutina naglašava, srpsko stanovništvo je 1942 godine u ovim krajevima, zbog brojnih pokolja koji su se dešavali bilo primorano na beg štiteći se od nemačko – ustaške ofanzive.
“Svesni da postoje koncentracioni logori u Jasenovcu, svesni sudbine srpskog naroda u Lici i Jadovnu. Srbi nisu želeli da čekaju nemačke vojnike u svojim domovima već su krenuli sa povlačenjem na Kozaru. Prema procenama istoričara, na Kozaru se na početku ofanzive našlo blizu 80.000 srpskih civila. Kozara je pružila utočište srpskom narodu. Čitajući njihova svedočanstva vidimo volju srpkog naroda da se održi na tom prostoru”, istakao je Arbutina.
Muzej žrtava genocida je povodom 80 godina od ofanzive na Kozari priredio i izložbe posvećene ovom događaju koje su predstavljene u brojnim gradovima naše zemlje.
