Albanska pevačica, Aljbana Azizi (Albana Azizi), snimila je spot za svoju novu pesmu na ostacima pravoslavnog hrama Svetog Nikole u Novom Brdu. Spotu koji se na Youtube-u pojavio krajem oktobra, prethodili su pokušaji prištinskih zvaničnika i rimokatoličke kosovske biskupije da se ovaj pravoslavni hram prikaže kao katolički.
Spot za pesmu „Sa mire ta bona“ (Dobro sam ti uradila), albanske pevačice Aljbane Azizi, koji je nedavno objavljen na Youtube-u, snimljen je na temeljima pravoslavne crkve Svetog Nikole koja je dospela u žižu interesovanja javnosti, kada su početkom avgusta na ovom mestu, rimokatolički biskup kosovski, Dod Đerđi (Dodë Gjergji) i penzionisani barski nadbiskup, Zef Gaši (Zef Gashi), sa svojim sveštenstvom i grupom vernika služili misu, kojom je, kako je saopšteno, obeležen 1. avgust – Dan (albanske) Dijaspore.
Ovaj dan je, kako je naglašeno, prvi put obeležen na onom što su predstavili kao katolički hram Svetog Nikole.
Na srednjovekovnoj tvrđavi „Novo Brdo“, u blizini ove crkve potom je i postavljena kosovska zastava.
S obzirom na to da je u srpskoj istoriji i hrišćanstvu novobrdski hram Sv. Nikole katedralna srpska pravoslavna crkva i bio saborni hram novobrdskih i gračaničkih episkopa, Srpska pravoslavna crkva i Eparhija raško-prizrenska protestovali su, izrazivši duboko razočaranje, usled onog što vidi kao zloupotrebu i provokaciju, dok je ujedno kod Vatikana i pokrenuta inicijativa kako „albanski katolički kler“ na Kosovu ne bi „na ovaj način nepotrebno provocirao napetost i skrnavio verske i kulturno-istorijske spomenike srpskog naroda“. Odgovor je u međuvremenu stigao u Beograd, ali detalji istog nisu poznati javnosti.
U narednim danima usledile su izjave kosovskih zvaničnika da je Srbija „opsednuta falsifikovanjem istorije„, te da „versko i kulturno nasleđe na Kosovu, pripada građanima Kosova“.
Eparhija raško-prizrenska prethodno je reagovala još početkom juna kada je na sajtu kosovskog ministarstva kulture najavljen početak radova na „katedrali u Artani, bivšem Novom Brdu“ kako je predstavljena dva drevna srpska srednjovekovna katedralna crkva.
Podsetili su da se hram Sv. Nikole nalazi u jednoj od četrdesetak specijalnih zaštićenih zona, koje po kosovskim zakonima podležu posebnoj proceduri, koja ne zavisi samo od kosovskih institucija, već i od stava Srpske pravoslavne crkve.
Zakon o specijalnim zaštićenim zonama
Zakonom o specijalnim zaštićenim zonama, predviđena je zaštita manastira, crkava Srpske pravoslavne crkve, i drugih dobara koja su od „specijalnog religijskog, istorijskog i kulturnog značaja za zajednicu kosovskih Srba“ kao i za ostale zajednice na Kosovu.
Ciljevi ovog zakona, kako se navodi u članu 3 su očuvanje karaktera i izgleda mesta koje se štiti, a posebno sa istorijskog, kulturnog, arhitektonskog ili arheološkog aspekta i sprečavanje „nepoželjanog razvoja“ oko zaštićenog područja.
Članom šest ovog zakona definisane su „nove aktivnosti“ za čije je održavanje u zaštićenim zonama predviđeno da opština traži saglasnost Srpske pravoslavne crkve.
Javna okupljanja, rekreacija, zabava, nalaze se na listi ovih aktivnosti, a između ostalih i izgradnja magacina, radionica, prodavnica, restorana, barova, kafića, hotela/motela i bilo koja druga velika izgradnja i ruralnim srednima.
Nemački ambasador u Prištini, Kristijan Helt (Christian Heldt), čija je ambasada finansirala radove na spornom lokalitetu iz Fonda za očuvanje kulture, izjavio je da je projektom samo očuvano ono što se već nalazilo na lokalitetu, dok način na koji je lokalitet predstavljen od strane Ministarstva kulture nije komentarisao.
Eparhija raško-prizrenska se nije još uvek oglašavala u vezi sa snimanjem muzičkog spota na ovom mestu.
Korišćenje pravoslavnih hramova za snimanje muzičkih spotova albanskih pevačica nije novina. Pre četiri godine popularna albanska pevačica, Era Istrefi, snimila je spot u hramu Hrista Spasitelja u Prištini.
Srpska lista osudila je snimanje video-spota albanske pevačice, Aljbane Azizi, u crkvi Svetog Nikole na tvrđavi u Novom Brdu, navodeći da je to “bestidno skrnavljenje svetinja i objekata Srpske pravoslavne crkve i srpske kulturne baštine na KiM”.
Srpska lista traži od međunarodne zajednice da najodlučnije stane u zaštitu srpskih bogomolja.
Ovaj hram je korišćen i kao sklonište za beskućnike i nužnik, a godinama unazad je postojao veliki pritisak albanske javnosti i studenata da se on pretvori u „muzej genocida“.
Izvor: Radio Kontakt plus / Kossev
