Danas ih znamo kao dečju trupu izvanrednog glumačkog dara, ali Amatersko pozorište “Janićije Popović” iz Gračanice nije ustanova novijeg doba. Radi se o kulturno – umetničkoj instituciji sa ozbiljnim istorijatom i pozamašnim učinkom u oblasti kulturnog amaterizma.
Amatersko pozorište „Janićije Popović“ je počelo sa radom 1968. godine u Gračanici, na inicijativu grupe entuzijasta na čelu sa Ratkom Popović, Srećkom Todorovićem, Slobodanom Ilićem… Mešu osnivačima se pominju i Milija Popović, Mile Maksimović, Toma Maksimović, Veselin Stojković, Đorđe Jevtić, Slaviša Jovanović. Od svog osnivanja nosilac je laskave titule jednog od najboljih amaterskih pozorišta na Kosovu i Metohiji. Nezaboravni su komadi „Arterija iznenadne smrti“, „Svatovi su stali“ i „Kod zlatnog vola“.
“Van područja Kosova i Metohije pozorište se prvi put pojavilo 1974. godine izvođenjem predstave „Svatovi su stali“ u režiji Ratka Popovića, na festivalu dramskih amatera sela Srbije (FEDRAS) u Malom Crniću, gde je osvojeno drugo mesto za režiju, scenografiju, glavnu mušku i glavnu žensku ulogu” priča Aleksandar Gudžić, čovek koji unazad nekoliko godina vodi ovo pozorište.
“Ovakvi rezultati dali su još veći polet amaterima i već 1983. sa predstavom “Arterija iznenadne smrti”, u režiji Đorđa Jevtića na festivalu dramskih amatera sela Srbije (FEDRAS) u Malom Crniću osvojili su ovog puta treće mesto za režiju, scenografiju, glavnu mušku i glavnu žensku ulogu” dodaje Gudžić..
Punim sjajem pozorište je zablistalo 1986. godine na „Susretima bratstva“ u Prizrenu, gde se pojavljuju sa predstavom “Pešice” Slavomira Mrožika, u režiji Srećka Todorovića i Veska Stojkovića. Osvajaju drugo mesto za režiju, scenografiju, glavnu mušku i glavnu žensku ulogu i time ulaze u fokus široke kulturne javnosti.
“U svakom pozorištu, dolazilo je do pozorišne plime i oseke, te je i AP „Janićije Popović“ posle relativnog zatišja obnovilo rad 2002. godine predstavom „Kod zlatnog vola“ Miladina Ševrlića u režiji Sreća Todorovića na „Jugoslovenskom fesitvalu“ u Subotici, osvojila drugo mesto a Slaviša Jovanović je bio najbolji glumac. Pozorište je odigralo preko 30 premijera i preko 500 repriza i obišlo celu bivšu Jugoslaviju, gde je učestvovalo na svim pozorišnim festivalima gde je osvajalo brojne nagrade i priznanja” priča Gudžić i ističe da danas aktivno radi samo dečija sekcija.
“Dečije sekcija osnovana je 1994. godine sa ciljem da okupi dečake i devojčice koji će, na kvalitetan način, provoditi slobodno vreme, razvijati talente i učiti se timskom radu. Kroz čudesan svet dečijeg pozorišta, gde je sve dozvoljeno, prošao je veliki broj dece. Neki od njih danas su uspešni ljudi, što predstavlja izuzetan uspeh. Dečija sekcija trenutno broji 50 aktivnih članova podeljenih u dve starosne grupe. Sa njima su proteklih godina radili Srećko Todorović dugogodišnji glumac i reditelj AP „Janićije Popović“, Mihailo Laptošević glumac i reditelj iz Beograda, Boško Boškov glumac i reditelj Dečijeg pozorišta iz Subotice, Jelena Đorđević glumica i rediteljka Luktarskog pozorišta Niš”.
Gudžić napominje da je od osnivanja dečije sekcije do danas ostvareno 17 premijernih izvođenja:„Biberče“ 1996, Hajduci 1995, Mačak u čizmama 1997, Magareće godine 1998, „Džin k’o mlin“ 2014, 1994., Kraljevski festival„ 2015., „Magareće godine„ 2015,, „Školsko zvonce“ 2016, „Kući“ 2017, Lutkarska predstava „Budi to što jesi“ 2018, Lutkarska predstava „Guliver u zenlji lutaka“ 2019, „Ničija deca“ 2019, „Slatki nemir“ 2019, „Igra“ 2020, „Život geto tinejdžera“ 2020, „Misterija nestalog jajeta“ 2021, „Ljubav u getu“ 2021.
Nakon rata na Kosovu i Metohiji došlo je do relativnog zatišja i u dečijoj sekciji koja je 2014. obnovila rad predstavom „Džin k’o mlin“ Tode Nikoletića u režiji Srećka Todorovića i od tada do danas ostvarilo 12 premijernih izvođenja: „Džin k’o mlin“ 2014, Kraljevski festival„ 2015, „Magareće godine„ 2015, „Školsko zvonce“ 2016, „Kući“ 2017, Lutkarska predstava „Budi to što jesi“ 2017., „Nasmejani snovi“ 2018, Lutkarska predstava „Guliver u zemlji lutaka“ 2019, „Slatki nemir“ 2019, „Ničija deca“ 2019., Igra“ 2020, „Život geto tinejdžera“ 2020, „Misterija nestalog jajeta“ 2021, „Ljubav u getu“ 2021.
“Naročito uspešne su bile protekle godine kada su napravljene sledeće predstave: Predstava „Ničija deca“ po tekstu i u režiji Mihaila Laptoševića, Lutkarska predstava „Guliver u zemlji lutaka“ po motivima priče Jozefa Spera i Lea Spačila a u adaptaciji i režiji Boška Boškova, Dečija predstava „Slataki nemir“ po tekstu Tode Nikoletića a u režiji Mihaila Laptoševića i dečija predstava „Misterija nestalog jajeta“ 2021. po tekstu i u režiji Jelene Đorđević” kaže Gudžić.
Sa lutkarskim predstavama „Budi to što jesi“ i „Guliver u zemlji lutaka kao i predstavom „Ničija deca“ AP „Janićije Popović“ Doma kulture „Gračanica“ iz Gračanice se predstavilo na: Festivalu „Lektirići EX YU fest“ u Prokuplju, 49. Susretima profesionalnih lutkarski pozorišta Srbije, 27. Međunarodnom festivali pozorišta za decu Subotici i 49. Festivalu dramskih amatera sela Srbije – FEDRAS u Malom Crniću gde je dobijalo nagrade i priznanja.
“Vredna pomena je prošla godina kada je sa predstavom „Igra“ naše pozorište je 2021. godine nastupilo 4 Festivalu pozorišnih predstava „Moravski cvetić“ u Trsteniku gde je osvojilo četiri nagrada i to: za najbolju predstavu, naša glumica Helena Popović je dobila nagradu za najbolju epizodnu ulogu, a glumci Aleksa Simić i Nemanja Đekić su dobili nagradu za najbolje glumačko partnerstvo, dok je grafičar Doma kulture „Gračanica“ Nikola Ilić Crni dobio nagradu za idejno rešenje rekvizita za predstavu „Igra“. Krajem prošle godine smo se sa predstavom „Misterija nestalog jajeta“ predstavili na 9 „Lektirići EX YU fest“ u Prokuplju gde je naš mladi glumac Mateja Dimitrijević dobio nagradu za glavnu mušku ulogu” ističe naš sagovornik.
Zapaženim ulogama istoriju AP “Janćije Popović” ispisali su brojni glumci koji su deo svog života proveli “na daskama koje život znače”: Ratko Popović, Srećko Todorović, Vesko Stojković, Đorđe Jevtić, Ljubomir Maksimović, Ivan Popović, Stasoje Kostić, Silvija Nikolić, Slaviša Jovanović, Biljana Jovanović, Zoran Popović, Marko Todorović, Bogoljub Marinković Srba Popović, Toma Maksimović, Slobodan Ilić, Nevena Nedeljković, Marko Đekić, Miloš Đekić, Stefan Maksimović, Mateja Dimitrijević i drugi ….
Amatersko pozorište „Janićije Popović“ je preživljavalo čudnu sudbinu. Prestajalo je i ponovo počinjalo sa radom, a danas funkcioniše kao sastavni deo Doma kulture “Gračanica”. Sudeći po odanosti publike i podršci Opštine Gračanica, pozorište u Gračanici će živeti još dugo.
Izvor: Radio Mitrovica sever
Foto: AP “Janićije Popović”, Dom kulture Gračanica
