U Privatnom kulturnom centru „Akvarijus“ u Kosovskoj Mitrovici sinoć je održana promocija knjige istoričara Petra Ristanovića „Iluzija moći: Srpski kritički intelektualci i komunistički režim“.
O knjizi su, pored autora, govorili i književni kritičar Alekandar Dunđerin i istoričari Miloš Damjanović i Miloš Timotijević.
Knjiga govori o srpskim kritičkim intelektualcima, čiji je posao bio da misle i to svoje mišljenje, o raznim društvenim temama javno iznose, kaže autor knjige Ristanović.
„To su radili autonomni pojedinci, na osnovu svojih moralnih shvatanja. Oni nisu bili ljudi koji su sledili neko nametnuto mišljenje. Knjiga prati njihova delovanja od kraja šezdesetih godina, kada je slobodno mišljenje postalo moguće, pa sve do 1991. godine, kada kreće organizovanje političkog života i povratak višepartijskog sistema u Srbiji, kada se i veći deo tih intelektualaca politički angažuje“ rekao je Ristanović.
Ovo je drugi put da Petar Ristanović gostuje u „Akvarijusu“. Mitrovačkoj publici je prošle godine predstavnjena njegova prva knjiga „Kosovsko pitanje 1974-1989“.
„Petar Ristanović je u „Akvarijusu“ drugi put za ovih godinu dana, pre svega zato što, sa ove dve knjige koje je objavio, pokazuje da je istoričar koji ne pripada u , trenutno dve zaraćene strane u srpskoj istorijskoj nauci. Dakle, nije u onoj izrazito nacionalnoj i nije u onoj koja je antinacionalna. To je put koji vraća istoriju, po mom mišljenju, na pravi kolosek a to je na osnovu dokumenata, na osnovu arhivske građe, gde svedočimo istinu, u ovom slučaju o našoj bliskoj prošlosti“ smatra književni kritičar Aleksandar Dunđerin.
Dunđerin dodaje da uprkos javnom mišljenju i mitovima, srpska intelektualna elita nije bila odgovorna za ratove i raspad Jugoslavije, ali i da nije unela bilo kakvu nacionalnu svest.
„Kada se pročitaju knjige Petra Ristanovića, „Kosovsko pitanje 1974-1989“ i „Iluzija moći: srpski intelektualci i komunistički režim” , koja prvenstveno govori o ulozi srpskih intelektualaca i dešavanja u ondašnjoj Jugoslaviji a pogotovo na Kosovu i Metohiji, onda shvatamo da je ona minorna. Zabluda, gde možemo verovati kako je srpska intelektualna elita učinila bilo kakav boljitak, čitanjem knjige Petra Ristanovića shvatate da nije tačna. Ta srpska intelektualna elita nije odgovorna za ratove i raspad Jugoslavije ali ona takođe nije ni unela u Srbiju bilo kakvu nacionalnu svest” navodi Dunđerin.
Istoričar Miloš Damjanović kaže da je tema knjige značajna sa svih strana i da je zbog svog značaja do dana današnjeg ostala aktuelna.
“Tema je aktuelna i dan danas, iako je to tema iz jedne prošlosti ali ne tako davne, koja je svakako ostavila duboke posledice po srpsko društvo, koje se i danas impliciraju. Značajna je kao tema koja je dosad u manjoj meri izazivala pažnju profesionalnih istraživača. Ristanoviću je uspelo da na ovu temu odgovori na krajnje ozbiljan i naučno utemeljen način i osvetli tadašnje prilike i ulogu koju su imali tadašnji intelektualci. Uz pomoć ove knjige može se spoznati da srpski intelektualci nisu imali ni približnu ili sudbonosnu ulogu u određivanju političkih ili spoljno-političkih koraka koje je preuzimalo političko rukovodstvo Jugoslavije. Naprotiv, zbog svog opozicionog delovanja, nailazili su na progonstva iz javnog života odnosno na neku vrstu izolacije i otpadništva” rekao je Damjanović.
Petar Ristanović je istoričar, rođen 1985. u Podgorici. Detinjstvo je proveo u Užicu gde je završio osnovnu školu i gimnaziju. Osnovne i master akademske studije istorije je završio na Odeljenju za istoriju Filozofskog fakulteta u Beogradu. Na istom fakultetu je u decembru 2018. godine odbranio doktorsku disertaciju „Srpska intelektualna elita i kosovsko pitanje 1974–1989”. Dobitnik je nagrade „Gavrilo Princip”, izdavačkih kuća „Prosveta” i „Princip”, za najbolju doktorsku disertaciju odbranjenu u Srbiji tokom 2018. godine iz oblasti nacionalne istorije. Od februara 2011. zaposlen je na projektu „Materijalna i duhovna kultura Kosova i Metohije” Instituta za srpsku kulturu Priština sa sedištem u Leposaviću. Autor je više naučnih radova objavljenih u Srbiji i inostranstvu i učesnik više međunarodnih i nacionalnih naučnih konferencija. Objavio dve knjige: „Kosovsko pitanje 1974-1989“ (2019) i „Iluzija moći. Srpski kritički intelektualci i komunistički režim“ (2020).
Izvor i foto: Radio Mitrovica sever
