Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve zasedao je od 13. do 17. maja u Hramu Svetog Save u Beogradu. Kao i ranijih godina, posebna pažnja posvećena je položaju Crkve na Kosovu i Metohiji, kao i izazovima sa kojima se SPC suočava u regionu i dijaspori.
Zasedanje je započeto liturgijom koju je služio patrijarh Porfirije. U radnom delu usvojen je dnevni red i razmatrani su izveštaji o radu svih eparhija, kao i centralnih crkvenih tela i ustanova SPC.
Patrijarh Porfirije: Nalazimo se u turbulentnim vremenima, potrebno nepokolebivo jedinstvo
Na početku zasedanja, patrijarh Porfirije uputio je poruku sabranim episkopima, ističući važnost sabornosti i jedinstva.
„Naša sabornost nije pragmatičan mehanizam upravljanja preuzet iz sekularnih modela organizacije, već suštinski izraz same bogočovečanske prirode Crkve kao zajednice ljubavi u Duhu Svetome. Ovo sveto sabranje episkopa stoji kao živa ikona našeg zajedničkog sabornog iskustva i našeg jedinstva – svaki od nas duboko oseća da nije izolovana jurisdikciona vlast nad poverenom mu eparhijom već organski član istog Tela Hristovog, loza istog nebeskog Čokota, smireni služitelj u istom Domu Božijem.“
Ukazujući na društvene i globalne izazove, patrijarh je pozvao na unutrašnje crkveno jedinstvo.
„Nalazimo se u turbulentnim vremenima. Trenutno previranje u svetu, kao i u našoj otadžbini, iziskuje naše nepokolebivo jedinstvo. Sada više nego ikada moramo svedočiti da je Crkva Sabor. Ona, dakle, sabira, ne deli, ne poistovećuje se ni sa jednim fragmentom; ona je celina vernog naroda, ona premošćuje razlike i miri.“
Kako je pojasnio, „moramo svedočiti da jedinstvo Crkve prevazilazi sve zemaljske podele“.
„To jedinstvo se čuva – ne pojačanim bavljenjem niti poistovećenjem sa svetovnim pitanjima i nedoumicama nego proročkom distancom od svih ovozemaljskih ‘sotiriologija’. Jedinstvo se čuva bratskim savetovanjem, poštovanjem našeg crkvenog Predanja i apostolske vere i molitve koje nas konstituišu kao Crkvu Hristovu“, kazao je episkopima patrijarh Porfirije.
O položaju Crkve na KiM, u regionu i dijaspori
Na ovogodišnjem zasedanju Svetog arhijerejskog sabora bilo je reči o položaju i problemima Crkve kako u Srbiji i Republici Srpskoj, tako i u susednim državama i u dijaspori.
Posebna pažnja posvećena je situaciji na Kosovu i Metohiji. S tim u vezi, Sabor je ustanovio novo crkveno odlikovanje.
„Nadovezujući se na ovu temu, a potvrđujući neraskidivu vezu sa izvorištem našeg duhovnog i nacionalnog identiteta, oličenu u ličnostima naših svetih vladara, Sabor je ustanovio i jedno novo odlikovanje – orden Svetog Kneza Lazara – koje će se dodeljivati članovima Crkve za opšte zasluge.“
Sabor se, i ove godine, pozabavio duhovnim posledicama ratnih sukoba širom sveta.
„Ovim povodom Sabor ponovo podseća relevantne međunarodne institucije na stradanje pravoslavnih hrišćana u Ukrajini, Siriji, Palestini i kod nas, na Kosovu i Metohiji, apelujući pritom na sve koji imaju moć da spreče dalja krvoprolića, mržnju, netrpeljivost, nepravdu i bezakonje“, kaže se u saopštenju.
Reforma crkvene prosvete i promena trajanja školovanja
Analizirano je i stanje u oblasti crkvene prosvete. Usvojeni su izveštaji svih obrazovnih ustanova SPC, kao i zaključci saborske Komisije za reformu bogoslovskog obrazovanja. Doneta je odluka o promeni trajanja školovanja.
„Po saslušanju Sabor je uzeo sa odobrenjem na znanje zaključke rada odnosne Komisije i doneo odluku o uvođenju sistema četvorogodišnjeg srednjoškolskog obrazovanja u srpskim pravoslavnim bogoslovijama koje će sa primenom započeti već od 1. septembra školske 2025/26. godine.“
Ovogodišnje zasedanje Svetog arhijerejskog sabora proteklo je u atmosferi obeležavanja dva velika jubileja – 1.700 godina od Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji i 850 godina od rođenja Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa i prosvetitelja.
„Oba jubileja, od izuzetnog značaja kako za našu pomesnu Crkvu tako i za vaseljensko Pravoslavlje, biće proslavljena u toku ove godine liturgijskim sabranjima, kao i naučnim skupovima, prigodnim akademijama, konferencijama, okruglim stolovima i izložbama u Beogradu i u eparhijama naše svete Crkve“, stoji, između ostalog, u saopštenju.
Izvor: Kontakt plus, SPC
