Srpska pravoslavna crkva danas obeležava Svetog cara Konstantina i caricu Jelenu. Ovim svetiteljima posvećen je veliki broj hramova u našoj Crkvi. Pomenućemo – Voždovačku crkvu u Beogradu, crkvu Svetog Cara Konstantina i Carice Jelene u Velikom Trnovcu koja je pred dve godine uoči slave oskrnavljena od strane albanskih ekstremista, crkva na Ljubišu, na Seljašnici kod Prijepolja, u Koretištu kod Gnjilana, u Ivanjici, u Stekerovcima kod Glamoča, u Tomini kod Sanskog Mosta… Prema narodnom predanju, koje je zapisano u 17. veku, manastir Tvrdoš su podigli vizantijski car Konstantin i njegova majka – sveta carica Jelena, u četvrtom veku.
Car Konstantin Veliki rođen je 274. godine u Nišu, tadašnjem Naisusu, u nehrišćanskoj porodici. Živeo je na dvoru cara Dioklecijana, gde je, kao talac koji će osigurati vernost oca, stekao izuzetnu učenost.
Kao mladić učestvuje u vojnim pohodima, što ga je dovelo do ranga vojnog tribuna. Posle očeve smrti, 306. godine, vojska ga proglašava za savladara severozapada Rimskog carstva.
Carevanje Konstantinovo nije teklo mirno – vodio je tri presudne bitke, protiv Maksencija, tiranina u Rimu, Skita na Dunavu i treću protiv Vizantinaca.
Prema hrišćanskom učenju, na nebu mu se javio sjajan krst, sav okićen zvezdama, na kome je pisalo „Ovim pobeđuj“.
Car zadivljen naredi da se skuje veliki krst, sličan onome što mu se javi, i da se nosi pred vojskom. Silom krsta, zadobio je slavnu pobedu nad brojno nadmoćnim neprijateljima. Kasnije se i sam krstio.
Odlučio je tada da preduzme sve kako bi pronašao krst na kome je razapet Isus Hristos. Poslao je svoju majku, caricu Jelenu u Jerusalim, sa velikim blagom, da traži Krst Gospodnji. Kada ga je našla, sazidala je na Golgoti crkvu Vaskrsenja i još mnoge druge crkve po Svetoj zemlji.
Milanskim ediktom 313. godine car Konstantin proglasio je hrišćanstvo zvaničnom verom i zabranio progon hrišćana. Na prvom vaseljenskom saboru u Nikeji 325. godine, pomagao je u borbi protiv jeresi.
Umro je u 65. godini i sahranjen je u crkvi Svetih Apostola u Carigradu. Njihov kult je posebno negovan kod Grka i Rumuna.
Slavi se kao krsna slava, seoska i gradska je slava Niša.
Današnji praznik se, kao gradska slava, posebno svečano proslavlja u Nišu – gradu gde je i rođen ovaj mnogozaslužni utemeljivač hrišćanstva. Kao esnafsku slavu ovaj praznik proslavljaju kujundžije i železničari.
Izvor Radio Mitrovica sever
