Na oko 150 metara od ulaska u memorijalni kompleks Gazimestan, u toku su građevinski radovi. Sa leve strane pristupnog puta nasuta je i betonirana podloga, a na gradilištu nije označeno ime investitora i izvođača radova.
Ekipa RTV Kim je na licu mesta zatekla kamione-mešalice i desetak radnika.
Dok je ekipa pomenutog medija sa vrha obližnjeg spomenika kosovskim junacima snimala radove, stariji neimenovani posetilac kompleksa je na pitanje novinara “Kako vam izgleda to što grade ovde?”, kratko odgovorio – “Njihova država, može im se”.
Nekadašnji zamenik kosovskog premijera Branimir Stojanović, smatra da je nov slučaj gradnje na Gazimestanu “velika sramota za one koji predstavljaju Srbe u prištinskim institucijama, da su dozvolili da se na taj način ugrožava spomenik koji je od vitalnog značaja za naš identitet i kulturu”.
“Ovo ćutanje je, zapravo, velika sramota svih tih ljudi koji bi morali o tome da brinu. To je brutalno kršenje zakona, jer je u Zakonu o zaštićenim zonama jasno definisano da takvi objekti ne mogu da se grade na tom području. Ali kao što se mnogi drugi zakoni ne poštuju, ne poštuje se ni taj. Ono što je razočaravajuće za sve nas je da oni koji bi o tome morali da brinu zapravo ćute i ne reaguju”, kazao je Stojanović.
On je još jednom naglasio važnost institucionalnog reagovanja.
“Koliko sam mogao da vidim na mapi, to je na teritoriji opštine Obilić, tamo katastarski pripada. Pošto deo tog kompleksa pripada opštini Priština, a deo opštini Obilić, treba utvrditi gde tačno pripada. Koliko je meni poznato, Srpska lista ima odbornike u SO Obilić. Takođe, treba započeti pravne procedure i pokrenuti pitanje, naravno, na političkom nivou. Oni koji sede u institucijama ne sede tamo da bi bili fikus i dekoracija, nego da bi upravo alarmirali sistem onda kada neko zloupotrebljava i krši naša prava na tako brutalan način kao što je to sada učinjeno”, poručio je Stojanović.
Institucije nisu upoznate sa radovima
Novinari RTV Kim kontaktirali su kosovsko Ministarstvo kulture povodom najnovijeg slučaja gradnje na Gazimestanu.
Iz ove institucije im je rečeno da sa gradnjom u zaštićenoj zoni nisu upoznati, zatražili su da im se pošalje mejl sa pitanjem i obećali da će na njega odgovoriti u ponedeljak, jer “danas sigurno neće moći”.
Nakon toga, iz redakcije RTV Kim pozvali su i Savet Kosova za kulturno nasleđe.
Službenik sa kojim su razgovarali, Isuf Koci, rekao je da nisu upoznati sa gradnjom na Gazimestanu, ali da će proveriti o čemu je reč.
Do objavljivanja ove vesti od Kocija nije stigao nikakav odgovor.
Mrtva slova na papiru
Spomenik kosovskim junacima, koji je decenijama dominirao predelom sa leve strane puta na ulasku u Prištinu iz pravca Kosovske Mitrovice, sve manje se vidi od objekata izgrađenih nakon sukoba krajem devedesetih godina prošlog veka.
Nedaleko od spomenika, 2007. godine je nelegalno izgrađeno skladište firme “Orača”.
Podsetimo, svojevremeno je još na pregovorima u Beču srpska strana insistirala da kompleks oko Gazimestana sa srpskim selima dobije status opštine.
Plan nije prihvaćen, a mesto se u Ahtisarijevom planu tretiralo kao zaštićena zona.
U kosovskom Zakonu br. 03/L – 039 od februara 2008. godine u članu 7.3a navodi se da će “memorijalni spomenik Gazimestan i Bajraktarevo turbe (u opštini Obilić) biti deo jedne Specijalne zaštitne zone”.
U istom zakonu se navodi da “Specijalne zaštitne zone treba zaštititi od bilo kog razvoja ili aktivnosti koje mogu narušiti istorijski, kulturni ili arheološki kontekst, prirodno okruženje ili estetsko vizuelnu sredinu”.
Gradnja u Specijalnim zaštićenim zonama, konkretno na Gazimestanu, pomenuta je i u OEBS-ovom izveštaju pod nazivom “Izazovi u zaštiti nepokretnih materijalnih kulturnih dobara na Kosovu” iz marta 2014. godine.
U izveštaju je navedeno “nekontrolisana gradnja i dalje jeste problem koji se odražava na lokalitete baštine na Kosovu.”