Asocijacija prostornih planera Srbije, Prirodno-matematički fakultet Univerziteta u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici i Univerzitet u Beogradu – Geografski fakultet organizuju izložbu “Prostorno i urbanističko planiranje Kosova i Metohije”.
Svečano otvaranje izložbe zakazano je za 02. jun u 15 časova u holu Fakulteta tehničkih nauka u Kosovskoj Mitrovici, koji je saradnik u organizaciji i realizaciji izložbe.
Izložba prikazuje prostorne i urbanističke planove, kao i ostale stručne dokumente (urbanističke projekte, realizacije, konkurse, istraživanja i publikacije) rađene za prostor Kosova i Metohije. Poseban osvrt stavljen je na dokumente izrađene do 1999. godine, koji su prekriveni senkom zaborava. Potreba da se istorija planiranja i uređenja ovog prostora sačuva od zaborava, navela je organizatore da se posvete negovanju i očuvanju kulture sećanja. Stoga su u saradnji sa brojnim institucijama prikupili i sistematizovali dostupne prostorne i urbanističke planove kao i ostale stručne dokumente rađene za prostor Kosova i Metohije i njihov sažeti prikaz publikovali u tematskom katalogu. Izložbena postavka svedočiće o dobroj praksi prostornog i urbanističkog planiranja kao i doprinosu struke, planiranju, uređenju i razvoju ovog prostora, dok katalog ostaje kao trajni zapis i svedok toga.
Privremeni organ opštine Kosovska Mitrovica, Univerzitet u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici, Prirodno-matematički fakultet i Fakultet tehničkih nauka, omogućili su da se jedan, ovako značajan događaj, koji neguje kulturu sećanja i svedoči o istoriji i dobroj praksi prostornog i urbanističkog planiranja Kosova i Metohije, održi u Kosovskoj Mitrovici, univerzitetskom, privrednom i kulturnom centru ovog dela Srbije i mestu okupljanja Srba na Kosovu i Metohiji.
Organizatore raduje da je prikupljen značajan broj prostornih i urbanističkih planova, urbanističkih projekata, konkursa, publikacija i istraživanja. Katalog izložbe sadrži ukupno 56 prikaza razvrstanih u četiri kategorije na 68 strana. U kategoriji 01. Prostorni planovi – 8 prikaza, u kategoriji 02. Urbanistički planovi – 18 prikaza, u kategoriji 03. Urbanistički projekti, konkursi i realizacije – 18 prikaza i u kategoriji 04. Publikacije, studije i istraživanja – 12 prikaza.
Kako ističu Dušan Ristić i Branko Protić, koordinatori izložbe i urednici kataloga, prikazi u katalogu i posteri na izložbi bili bi znatno brojniji da je pronađena arhiva nekadašnjeg Zavoda za urbanizam i projektovanje iz Prištine (Kosovski zavod za urbanizam i projektovanje), koji je bio najznačajnija ustanova u oblasti prostornog i urbanističkog planiranja na Kosovu i Metohiji. Ristić navodi da je tadašnja Socijalistička Autonomna Pokrajina Kosovo, uradila prostorni plan pre Republike Srbije (1996. godine) i Socijalističke Autonomne Pokrajine Vojvodine (1976. godine). Prostorni plan Socijalističke Autonomne Pokrajine Kosovo, rađen je u periodu od 1967. do 1975. godine u Zavodu za urbanizam i projektovanje iz Prištine u saradnji sa pariskom firmom OTAM (Omnium technique d’amenagement Paris) koju je posredstvom Organizacije za tehničku saradnju i razvoj (OECD) iz Pariza, angažovalo Izvršno veće SAP Kosova.
Ovaj događaj već je privukao veliku pažnju vodećih eksperata sa univerziteta, iz stručnih planerskih i urbanističkih kuća, republičkih, pokrajinskih i lokalnih organa uprave, stručnjaka iz oblasti prostornog planiranja, urbanizma i arhitekture, kao i javnosti i medija.
Pored organizatora, svoje prisustvo na izložbi najavili su predstavnici Instituta za arhitekturu i urbanizam Srbije (IAUS) koji je izradio značajne prostorne i urbanističke planove na prostoru Kosova i Metohije (Prostorni plan područja eksploatacije Kosovsko-metohijskog lignitskog basena, Prostorni plan područja rudarsko-energetsko-industrijskog sistema Kosova, Prostorni plan opštine Štrpce, Generalne planove Prištine i Prizrena, Regulacioni plan centralne zone Prištine i dr.). Zatim predstavnici JP „Zavod za urbanizam Vojvodine“, koji su izradili veći broj planova za opštine u severnom delu Kosova i Metohije (Prostorni plan područja posebne namene „Mokra Gora“ 1992. godine, Prostorni plan opštine Zubin Potok iz 1992. godine, Prostorni plan opštine Kosovska Mitrovica iz 1995. godine i brojne urbanističke planove za naselje Zubin Potok i naselje Zvečan). Predstavnici JP „Zavod za urbanizam Niš“, koji su izrađivali urbanističke planove za naselja Istok, Klina i Podujevo i mnogi drugi.
U sklopu izložbe, prof dr. Borislav Stojkov, rukovodilac izrade Generalnog plana Prištine iz 1996. godine i Generalnog plana Prizrena iz 1998. godine, i učesnik u izradi mnogih drugih planskih i urbanističko-tehničkih dokumenata, održaće predavanje o izazovima planiranja gradova na Kosovu i Metohiji u poslednjoj deceniji XX veka. Svoja iskustva o planiranju na Kosovu i Metohiji, preneće i mr Miroljub Stanković, član Komisije za planove Prištine u tom periodu.
