U Orahovcu, jednoj od multietničkih opština u jugozapadnom delu Kosova, Srbi i Albanci su ranije živeli, kako sami kažu, kao ‘braća i sestre’, a danas se taj odnos sveo samo na pozdrav i otpozdrav.
U takozvanom gornjem delu Orahovca živi mešovito stanovništvo, dok u centru grada žive uglavnom Albanci. U gornjem, brdovitom delu deluje kao da je vreme stalo.
Ulicama ovog naselja uglavnom koračaju stariji. Kažu da mladi sve više odlaze u Mitrovicu ili Srbiju zbog nedostatka posla i perspektive. Natpisi “Kuća na prodaju” nisu retki.
U ovom naselju sa svojom porodicom živi Slobodanka Simić. Do rata je živela u centru grada, a onda je prodala stan i prešla u ovo multietničko naselje. Iako se redovno i slobodno kreće u Orahovcu i šire, kaže da se u centar više nikada ne bi vratila, jer u tom delu nema Srba.
“Ne bih se vratila da mi daju ko zna koliko para. Dole ne, ali evo ovde živimo i dalje. Idemo svuda, i u Prizren, Prištinu, Peć. Idemo u prodavnice dole. Sa komšijama Albancima ‘zdravo – zdravo’. Imamo frizerku dole, zove se Nađa. Lepo nas prime, kao da nikada ništa nije bilo”, kazala je Simić.
U ovom delu grada skoro deset godina živi i Bljerim Krasnići sa porodicom. Kaže da je život u ovom naselju miran i bezbedan, a da se sa komšijama sporazumeva i na albanskom i na srpskom.
“Dobro prolazimo međusobno. Pozdravljamo se. Oni gledaju svoja posla, a mi naša. Problema i incidenata nema, ni kod nas ni kod njih. Ekonomska situacija je teška na celom Kosovu, pa i ovde”, kaže Krasnići.
Skoro isto kažu i ostali meštani ovog naselja sa kojimaje ekipa RSE razgovarala.
Jovan Bojić, službenik za povratak u kosovskoj opštini Orahovac, kaže da u toj opštini danas živi oko 800 Srba, od 5.000 koliko ih je ranije živelo. U celoj opštini živi više od 55.000 stanovnika. Mladi, međutim, svakodnevno napuštaju taj kraj zbog nedostatka perspektive.
Najviše Srba živi u obližnjem selu Velika Hoča. Po rečima Bojića, većih incidenata nema i opština može da posluži i kao primer za miran suživot. Povratak je svih ovih godina bio slab zbog nedostatka fondova, dok se u poslednje vreme situacija poboljšava. Prošle godine izgrađene su tri nove kuće, a ove godine priprema se povratak sedam porodica. Ipak, on upozorava da je održiv povratak izazov.
“Ekonomska situacija je teška. Kao povratnici oni prema programu dobiju oko 2.400 evra za samozapošljavanje, ali to nije neka suma za stvaranje nekog biznisa. Perspektiva nije baš svetla što se tiče zapošljavanja”, kaže Bojić.
Osim rada u kosovskim, ali i pojedinim srpskim strukturama koje i dalje postoje, Bojić kaže da se jedan broj građana u velikoj meri bavi i vinogradarstvom, ali mnogi od njih se suočavaju sa problemom plasiranja i izvoza svojih proizvoda.
Izvor: Radio Slobodna Evropa
