Okrugli sto o efikasnom ostvarivanju prava na pristup javnim dokumentima, održan je danas u Kosovskoj Mitrovici u organizaciji OEBS-a.
Transparentnost i odgovornost su dva osnovna načela po kojima jedna lokalna samouprava treba da radi. Pristup informacijama od javnog značaja je zakonom zagarantovan, i institucije imaju obavezu da informišu građane o svim bitnim planovima i programima od javnog interesa. Međutim, praksa pokazuje nešto sasvim drugo – Zakon o pristupu javnim informacijama se ne primenjuje u dovoljnoj meri.
Učesnici današnjeg okruglog stola navode da opštine na severu Kosova inače primaju mali broj zahteva od strane građana za dobijanje ovih informacija. Smatraju da je razlog to što nisu upoznati sa tim da na to imaju pravo, te da je zato potrebno sprovesti široku kampanju po ovom pitanju. U lokalnim samoupravama na severu Kosova, najveće interesovanje za pristup dokumentima od javnog značaja pokazuju organizacije civilnog društva i mediji.
S druge strane, skoro nijedna opština na severu Kosova nema službenika za javno informisanje. Informacije se uglavnom dobijaju preko ličnih kontakata.
Pored toga, osim opštine Zvečan, koja koristi savremene metode za komunikaciju, ostale tri opštine nemaju nijedan ustaljen servis komunikacije sa građanima.
Aca Mitić, savetnik gradonačelnika opštine Zvečan kaže da se u ovoj opštini unapredila komunikacija sa građanima zahvaljujući savremenim metodama.
„Kada se sve sumira, možemo reći da je upotreba IT tehnologija u pristupu informacijama od javnog značaja i učešća građana u procesu donošenja odluka se pokazala kao dobra praksa, i sa svim tim resursima – pomoći međunarodnih donatora i ostalih… poboljšao se trend pristupa informacijama od javnog značaja.“
Jovana Jakovljević, ispred NVO Inter ističe da bez obzira što su u svom radu nailazili na pozitivne odgovore, ipak postoje određeni problemi kada su u pitanju transparentnost i odgovornost lokalnih samouprava.
„Naša iskustva su bila takva da smo mi išli putem ličnih kontakata i poznastava. Naravno, to nije način na koji lokalne samouprave treba da funkcionišu kada je u pitanju deljenje informacija od javnog značaja, već bi trebalo da postoji neki konkretan mehanizam. Treba da postoji službenik za javno informisanje i da to bude jedna osoba koja je za to zadužena i gde će postojati određeni kanali kome upućuje zahtev, ko je zadužen za obradu tog zahteva, ko je zadužen za slanje odgovora.“
Direktor NVO Centra za zastupanje demokratske kulture, Dušan Radaković smatra da je civilni sektor taj koji treba da podstiče građane da šalju razne zahteve opštinama, jer kako kaže, sigurno će naići na pozitivan odgovor.
„Sa kakvim kapacitetima opštine na severu Kosova rade, sa koliko zahteva funkcionišu, bez obzira na to, znam da su ipak vrlo visoko kotirane. Čak su neke opštine na severu Kosova dobile i nagrade jer su transparentno odgovorile na zahteve.“
Iz OEBS-a navode da po postojećem kosovskom zakonu koji je i dalje na snazi, Kancelarija premijera je ta koja treba da implementira Zakon o pristupu javnim informacijama, što je neuobičajena praksa. Iz tog razloga, Kosovo je 2016. godine odlučilo da promeni set zakona koji se odnosi na pristup informacijama od javnog značaja. Nacrt zakona je prošao prvo čitanje u julu, 2018. godine. Nakon usvajanja novog zakona, Kosovo će dobiti dualni sistem, gde će se jedna institucija na jednoj strani baviti pristupom informacijama od javnog značaja, a na drugoj strani će se baviti zaštitom ličnih podataka.
Izvor: Radio Kontakt plus
